Türkiye’de Otel Yıldız Sınıflandırması ve Turizm Belgeleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Konaklama tesislerinin yıldız sayısına göre sınıflandırıldığını otelcilik sektörüne girmeden önce bile fark etmişsinizdir. Tesisler, sahip oldukları imkânlara göre 1-5 arasında yıldıza sahip olarak kategorize ediliyor. Peki bu yıldız sayısı neye göre belirleniyor, tam olarak neyi ifade ediyor? Otellerin sınıflandırmasını kim belirliyor?

Esasen tesislerin yıldız sayısını belirtmek için uluslararası anlamda geçerli bir standart yok. Her ülke, turizm tesislerini kendi kriterlerine göre sınıflandırıyor. Durum böyle olsa bile bir tesisin yıldız sayısına bakarak o tesisin imkânlarına dair bir fikir edinmek mümkün. 

Otel sınıflandırması, tesislerin sunduğu hizmet kalitesinden çok sahip olduğu imkânların miktarına ve çeşitliliğine odaklanıyor. Bu sebeple yıldız sayısının konaklama kalitesine dair doğrudan bir ipucu verdiğini söyleyemeyiz, fakat otelin sunduğu imkânlara dair fikir edinmek mümkün. Örneğin tek yıldızlı bir otel misafirlerine sadece en temel ihtiyaçları sunarken beş yıldızlı bir otelde havuz, oda servisi, spor alanları gibi ek imkânlar da bulunur.

Bu içeriğimizde Türkiye’de turizm işletmeciliği yapmak için ihtiyacınız olan belgeleri ve otellerin yıldız sınıflandırılmasının hangi kriterlere göre yapıldığını inceleyeceğiz. Kültür ve Turizm Bakanlığının tesislerin yıldız derecesini belirlemek için kullandığı kıstasların ve turizm işletmeciliği için verdiği sertifikaların detaylarına ineceğiz.

Otel sınıflandırmasının önemi nedir?

Otel sınıflandırması, hem tesisler hem de misafirler için çeşitli faydalar sağlar.

1. Misafirler için güvenilirlik ve beklenti yönetimi: Yıldız sistemi sayesinde misafirler bir tesise gitmeden önce hangi imkânları beklemesi gerektiğini öğrenebilir. Böylece kendi bütçelerine ve ihtiyaçlarına en uygun konaklama yerini seçebilirler.

2. Tesisler için pazarlama ve prestij avantajı: Otellerin yıldız sınıflandırması, pazarlama gücünü doğrudan etkiler. Yüksek yıldızlı oteller, daha yüksek marka değerine sahip olarak hem ulusal hem de uluslararası platformlarda daha kolay öne çıkarlar.

3. Resmî standartların korunması: Kültür ve Turizm Bakanlığının denetimleri sayesinde yıldızlı tesisler belirlenmiş standartlara uygun hareket etmek zorundadır. Bu zorunluluk hizmet kalitesini artırıp misafirlerin daha iyi bir deneyim almasını sağlar.

4. Sektörel faydalar ve turizm gelişimi: Yıldız sınıflandırması, tesisleri hizmetlerini sürekli iyileştirmeye teşvik eder. Bu durum turizm sektörünün uzun vadede gelişmesinin önünü açar.

Otel sınıflandırması için hangi belgeye başvurulmalı?

Türkiye’de turizm işletmecilerinin tesisleri için alabileceği iki adet belge bulunuyor: Turizm Yatırım Belgesi ve Turizm İşletme Belgesi. Bunlardan ilki zorunlu olmamakla birlikte planlama aşamasında teşvik ve vergi muafiyeti gibi kolaylıklar sağlar, ikincisi ise faaliyete geçmek için zorunludur ve otelin yıldız sayısını belirler.

Zorunlu olmayan Turizm Yatırım Belgesi, otel henüz inşaat veya planlama aşamasındayken alınabilen bir belgedir. Projenin Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanmasını sağlar. Bu belge ile yatırımın turizm açısından uygunluğu tescillenmiş olur, yatırımcı çeşitli teşviklerden ve vergi muafiyetlerinden faydalanabilir. Turizm Yatırım Belgesi, projenin Bakanlık onaylı olduğunu gösterdiği için aynı zamanda imar ve ruhsat süreçlerini de hızlandırır.

Turizm İşletme Belgesi, faaliyete geçecek tesislerin açılış yapabilmesi için zorunlu olan belgedir. Tesislerin yasal olarak misafir ağırlayabilmesi için mutlaka bu belgeyi alması gerekir. Belge, tesisin bağımsız müfettişler tarafından denetlenip Bakanlığın belirlediği standartlara uygun olduğunun onaylanmasıyla verilir. Turizm İşletme Belgesi, aynı zamanda otelin yıldız sınıflandırmasını da içerir.

Turizm İşletme Belgesi başvurusu nasıl yapılır?

Turizm İşletme Belgesi başvurusu yapmak için ihtiyacınız olan adımları aşama aşama inceleyelim.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı

İlk aşamada yapmanız gereken şey vergi numarasıyla resmi olarak kayıtlı bir şirkete sahip olmak. Sonrasındaysa tesisinizin bulunduğu belediyeden bir İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı almalısınız. Bu ruhsatı almak için tesisinizin bulunduğu belediyenin yönetmeliklerindeki ilgili şartları karşılaması gerekir.

Turizm Yatırım Belgesi (isteğe bağlı)

Eğer tesisinizi inşa edecekseniz bir Turizm Yatırım Belgesi almak zorunlu olmamakla birlikte bu süreçte işinizi kolaylaştıracaktır. Bu belgeyi almak için Kültür ve Turizm Bakanlığına aşağıdaki evraklarla başvurmanız gerekir:

• Dilekçe
• Tesis tanıtım raporu
  
• Gerçek kişi olarak başvuruyorsanız imza beyannamesi
• Tüzel kişi olarak başvuruyorsanız imza sirküleri
  

Bu evraklara ek olarak başvurunun niteliğine göre aşağıdaki belgelere de ihtiyacınız olabilir:

• İşlemler vekaleten yürütülüyor ise vekaletname ve vekalet verilen kişinin İmza Beyannamesi
• İsim tescili yapılmış ise tescile ilişkin belge
• Tesis tescilli kültür varlığında kurulacaksa buna ilişkin belge
• Yatırımın kamu taşınmazı üzerinde yer alması hâlinde ilgili kurumun tür, sınıf ve kapasite konularında uygunluk yazısı 
• Termal Tesis Başvurularında İl Sağlık Müdürlüğünden alınacak Termal Tesis İzin Belgesi
• Özel Tesis için başvuruluyorsa yatırımın tamamlanmış halini yansıtan görsel doküman (5-7 dakikalık gece ve gündüz çekimleri içeren profesyonel video, detaylar için lütfen Bakanlığın gereksinimlerini inceleyin)

Eksiksiz teslim edilen başvurular, 60 gün içinde sonuçlandırılır. Bakanlıkça incelenerek uygun bulunmuş başvurular sonucunda Genel Müdürlük onayının alınması ve belgeye ilişkin gereken vergi ve harçların yatırılmasını takiben yatırım belgesi düzenlenir. 

Turizm İşletme Belgesi

Tesisinizin yıldız seviyesinin belirlenip çalışmaya başlaması için ihtiyaç duyduğunuz nihai belge olan Turizm İşletme Belgesi için başvurunuzu aşağıdaki evraklarla yapabilirsiniz.

• Dilekçe ve tesis tanıtım raporu
• İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı 
  • “Geçici”, “şartlı”, “süreli”, “beyana göre verilmiştir” gibi ifadeler içermemelidir.
  • Ruhsatın faaliyet konusu, talep edilen tür ile uyumlu olmalıdır. 
  • Ruhsat geçersizse (eski tarih, kapasite değişikliği) ruhsatı veren kurumdan söz konusu ruhsatın “yerinde yapılan tetkik sonucu” tesisin son durumu ile uyumlu olduğuna ilişkin yazı alınarak başvuru belgelerine eklenmelidir.
• Gerçek kişi olarak başvuruyorsanız imza beyannamesi
• Tüzel kişi olarak başvuruyorsanız imza sirküleri

Tıpkı Turizm Yatırım Belgesi’nde olduğu gibi Turizm İşletme Belgesi için de başvurunun niteliğine bağlı olarak aşağıdaki evrakları da göndermeniz gerekebilir:

• İşlemler vekaleten yürütülüyor ise vekaletname ve vekalet verilen kişinin İmza Beyannamesi
• İsim tescili yapılmış ise tescile ilişkin belge
• Tesis tescilli kültür varlığında kurulacaksa buna ilişkin belge
• Yatırımın kamu taşınmazı üzerinde yer alması hâlinde ilgili kurumun tür, sınıf ve kapasite konularında uygunluk yazısı 
• Termal Tesis Başvurularında İl Sağlık Müdürlüğünden alınacak Termal Tesis İzin Belgesi
• Özel Tesis için başvuruluyorsa yatırımın tamamlanmış halini yansıtan görsel doküman (5-7 dakikalık gece ve gündüz çekimleri içeren profesyonel video, detaylar için lütfen Bakanlığın gereksinimlerini inceleyin)

İlgili yönetmelikte istenen belgelerle eksiksiz teslim edilen başvurular, 60 gün içinde sonuçlandırılır. Başvurusu uygun bulunan tesisler, denetim programına alınır ve denetim sonucu olumlu olanlar belgelendirilir.

Türkiye’de otellerin yıldız sınıflandırması neye göre yapılır?

Türkiye’deki tesislerin yıldız sınıflandırması, Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik’in 19. maddesinde bulunan kriterlerle belirlenir. Bu yönetmelikte tesisler; bir, iki, üç, dört ve beş yıldızlı olarak sınıflandırılır. Kriterlerin kapsamlı bir özetine aşağıdan göz atabilir, detayların tamamını ise Yönetmelik üzerinden inceleyebilirsiniz.

Bir yıldızlı otel gereksinimleri

Bir yıldızlı oteller genellikle ekstra hizmet sunmayan, lobi ve minimum oda sayısı gibi temel gereksinimleri karşılayan tesislerdir. Karşılamaları gereken niteliklerden bazıları:

• En az on oda
• Misafirler için rahat oturma imkânının sağlandığı bir kabul holü veya oturma salonu
• Sadece yaz sezonu boyunca açık tutulan tesisler hariç olmak üzere girişte rüzgârlık, hava perdesi, döner kapı veya benzeri düzenleme
• Kahvaltı ofisi ve kahvaltı salonu
• Yönetim odası
• 06.00 - 23.59 saatleri arasında büfe hizmeti
• İlkyardım dolabı

İki yıldızlı otel gereksinimleri

İki yıldızlı otellerin bir yıldızlı otellerin gereksinimlerine ek olarak sahip olması gereken hizmetler aşağıdaki şekildedir:

• İklim koşullarına göre genel mahallerde klima
• Yatak katlarında kat hizmetleri için ofis veya dolap
• Odalarda saç kurutma makinesi
• Odalara içecek hizmeti

Üç yıldızlı otel gereksinimleri

Üç yıldızlı oteller, iki yıldızlı otellerin gereksinimlerine ilave olarak aşağıdaki imkânları misafirlerine sunmalıdır:

• İklim koşullarına göre odalarda klima 
• Yatak sayısının %25’i oranında oturma imkânının, lobide ya da ayrı düzenlenmiş oturma salonunda sağlanması
• İlave bir yönetim odası
• Odalarda televizyon
• Odalarda mini bar ile mevcut yiyecek ve içecek türlerine uygun servis malzemesi bulundurulması
• Yüzme havuzu, ikinci sınıf lokanta, kafeterya veya kişi başına en az 1,2 metrekare alan düşecek şekilde en az elli kişilik çok amaçlı salon veya toplantı salonu ünitelerinden en az biri
• Çamaşır yıkama ve ütüleme hizmeti
• Rezervasyon işlemlerinin elektronik ortamda yapılması
• 24 saat büfe hizmeti

Dört yıldızlı otel gereksinimleri

Dört yıldızlı otellerin üç yıldızlı otellere ilave olarak sahip olması gereken şartlardan bazıları aşağıdaki şekildedir:

• Kabul holünde telefon hizmeti
• Odalarda yatak örtüsü, mini bar, kıymetli eşya kasası
• 06.00 - 23:59 saatleri arasında oda servisi
• Kuru temizleme ve terzi hizmeti
• Çeşitli dillerde süreli yayın, kitap gibi dokümanların yer aldığı okuma alanı
• Yeterli büyüklükte bagaj odası ve bu mahalde emanet hizmeti
• Servis merdiveni veya asansörü 
• Toplam personelin en az %15’inin konusunda eğitim almış olması
• İdarî personelin konusunda eğitimli veya en az beş yıl deneyim sahibi olması 
• Telefon, faks, internet bağlantılı bilgisayar gibi büro araçlarıyla donatılmış çalışma ofisi 
• Kapasiteye uygun toplantı, konferans ve eğlence salonları; bovling / bilardo salonu, go-kart veya kayak pisti gibi spor alanları; Türk ve yabancı belirli bir kültürü yansıtan, alakart hizmet verilen en az ikinci sınıf lokanta; açık ve kapalı yüzme havuzu gibi çeşitli imkânlardan bazıları (detaylar için lütfen Yönetmelik’e başvurun)

Beş yıldızlı otel gereksinimleri

Beş yıldızlı oteller, Yönetmelik’e göre yerleşme durumu, yapı, tesisat, donanım, dekorasyon ve hizmet standardı olarak üstün özellikler gösteren ve toplam personelinin en az %25’i konusunda eğitim almış personelden oluşan en az 120 odalı otellerdir. Beş yıldızlı oteller, dört yıldızlı oteller için arananlara ilave olarak aşağıda belirtilen nitelikleri taşımalıdır: 

• Müşterilerin ineceği veya çıkacağı kat sayısının birden fazlaysa otelin kapasitesiyle orantılı müşteri asansörü
• Odalarda, yatak başucunda merkezî aydınlatma düğmesi ve priz, boy aynası
• Odalarda, bornoz, diş temizlik kiti, tek kullanımlık terlik, dikiş kiti, ayakkabı sileceği, cilası, duş köpüğü, makyaj temizleme pamuğu, kutu kâğıt mendil, şemsiye gibi en az beş adet amblemli malzeme
• Banyolarda, resepsiyonla bağlantılı telefon
• Altı odadan az olmamak üzere, oda kapasitesinin en az yüzde beşi oranında tütün ürünleri içilmeyen oda düzenlemesi
• Kapasiteye uygun toplantı, konferans ve eğlence salonları; bovling / bilardo salonu, go-kart veya kayak pisti gibi spor alanları; Türk ve yabancı belirli bir kültürü yansıtan, alakart hizmet verilen en az ikinci sınıf lokanta; açık ve kapalı yüzme havuzu gibi çeşitli imkânlardan bazıları (detaylar için lütfen Yönetmelik’e başvurun)
• 24 saat oda servisi
• Garaj veya üzeri kapalı otopark, buralarda sürekli görevli personel
• Odalarda, uydu erişimli televizyon, video oynatıcı ve ücretsiz internet imkânı
• Bay ve bayan kuaförü 
• Satış üniteleri
• Alakart hizmet verilen en az ikinci sınıf lokanta  
• Müşteri ilişkileri ve danışmanlık gibi hizmetlerin, resepsiyondan ayrı bir mahalde konusunda eğitimli ve deneyimli personel tarafından verilmesi
• Kat koridorlarında resepsiyonla bağlantılı telefon

Özel tesisler

Bazı tesisler minimum oda sayısı gibi bazı gereksinimleri karşılamasa da yıldız sistemine dahil olmadan otel olarak nitelendirilebilir. Tesisin yer aldığı yapı veya bulunduğu bölge aşağıda belirtilen özelliklerden en az birini taşıyorsa o tesis özel tesis olarak değerlendirilir.

• Mimarî özgünlük
• Tarihî değer
• Doğaya ait özellik
• Sanatsal değer
• Yerel, ulusal veya başka uluslara ait kültürleri yansıtan yapı, tefriş veya dekorasyon
• Üstün kaliteli veya özellikli malzeme ile yapım ve dekorasyon 

Bununla birlikte tesisin işletmeciliğinin de aşağıda belirtilen özelliklerden en az birini taşıması gerekir: 

• Faaliyet gösterdiği alanda, ulusal veya uluslararası, en az beş yıllık marka veya ün sahibi olması
• Faaliyet gösterdiği alanda yerel, ulusal veya başka uluslara ait kültürleri yansıtması

Yukarıda verilen bilgiler, otellerin yıldız sınıflandırması için gerekenlerin genel bir özeti niteliğindedir. Güncel şartların tamamını incelemek için lütfen Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın resmi internet sitesine göz atın.

Sonuç

Türkiye’de otellerin yıldız sınıflandırması, misafirlere bir tesisin sunduğu olanakları önceden görme imkânı sunmanın yanında sektörün kalite standartlarını yükseltir ve işletmecilere hem yasal güvence hem de pazarlama avantajı sağlar. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen denetim ve belgelendirme süreci sayesinde tesisler belirlenmiş kriterlere göre sınıflandırılır, yatırımcılar Turizm Yatırım Belgesi ile teşviklerden yararlanırken Turizm İşletme Belgesi ise otelin faaliyete geçmesi için zorunlu adımı oluşturur. 

Bir otel işletiyorsanız veya işletmeye başlayacaksanız SabeeApp ile otel operasyon sürecinizi kolaylaştırabilirsiniz. Doğrudan rezervasyonlarınızı artırmak, tekrar eden görevleri otomatikleştirmek ve tesisinizden maksimum verimi almak için ücretsiz ve taahhütsüz denemenizi hemen alın. SabeeApp’in size nasıl fayda sağlayacağını öğrenip denemenizi başlatmak için iletişime geçin.